Sigara ve katran deposu insan…

Sigara içmenin mahzurları, çevremizde gördüğümüz örneklerden hep dikkatimizi çeker. Askerde, gösterilen bir tepeye koşu yapmıştık.

Komutanımız, koşuyu tamamlayamayanlar için bunların hepsi sigara tiryakisidir, yorumunda bulundu. Gerçekten öyleydiler. Daha genç yaşta koşamıyor, yolun yarısında tıkanıyorlardı.

Yine tıp fakültesinde talebe iken, ölü bedenini inceleme (kadavra) dersinde, bazı cesetlerin akciğerlerinin katran rengi gibi kapkara olduğu dikkatimi çekmiş ve hocama bunun sebebini sormuştum. “Sigaradan bu” cevabını almıştım. “Bunlar sigara tiryakisi. Yıllardır içtikleri sigaradan akciğerlerinde oluşan kalıntı” diye eklemişti.

Gerçekten sigara, insanı bir katran deposu haline getirir. 20 Yıl, ortalama günde bir paket sigara içen insanın vücudunda 5 ila 7 kilo katran ve is biriktiği hesaplanmaktadır.

Türkiye'de günde 600, yılda 200 bin kişi sigaraya bağlı hastalıklardan dolayı can veriyor.

İşte, sigaranın yaptığı bedensel zararlardan başlıcaları:

* Her yıl, dünyada 10 milyon kişi, sigara ile ilgili hastalıklardan ölmektedir. 2020 yılında, sigara tüketiminde artma olmasa dahi, her yıl 20 milyon kişinin sigaradan öleceği tahmin edilmektedir. Sigara içilmesi ile yüz kırışıklığı ve solukluğu arasında çok yakın bir ilişki bulunmaktadır. Bu durum, sigara içenleri daha itici ve zamanından önce yaşlı göstermektedir. Sigara içimi, derinin kılcal ve daha büyük damarlarında kan akımını bozmakta, bu da muhtemelen bağ dokusunda hasara yol açmaktadır.

* Sigara içenlerin dişleri kirli ve pis görünümlü olmakla beraber, dişeti hastalıkları baş gösterecektir.

* Ağız ve yutakta önce tat alma eksikliği başlar, ardından kanser riski artar.

* Gırtlak ve nefes borusunda iltihaplanma ve ses tellerinin zarar görmesinin yanı sıra, kansere yakalanma riski yüksektir. Gırtlak kanserlerinin yüzde 84’ü sigara içimiyle ilişkilidir.

* Sigara dumanı tükrük salgısını azaltır. Epitelde hücre ve salgı çoğalmasına yol açar. Yavaş yavaş, tıkayıcı akciğer hastalığı gelişir. Akciğer fonksiyon testleri gittikçe bozulur. Sürekli öksürük, balgam, nefes darlığı ve anfizem ortaya çıkar. Bu ortamda gelişen enfeksiyonlar ölüme yol açabilir. Kronik bronşit ve amfizem, sigara içenlerde içmeyenlere oranla 20 misli daha fazla görülür.

* Sigaradan doğan iştahsızlık ve beslenme bozukluğu, başta verem olmak üzere, birçok hastalığın gelişip yayılmasında önemli rol oynar.
Tütün, dünyada en çok zehiri bir arada barındıran bitkidir. Ne koyun, ne at, ne eşek, ne de inek; hiçbir otla beslenen hayvan bu bitkiyi yemez.

* Sigara, eşler arası iletişimine de darbe vurur, eşlerin arasına girer.

* Sigara kalp hastalıklarının da (miyokard enfarktüsü, koroner kalp hastalığı gibi) sebebidir. Bu, artık bütün dünyada yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır, özellikle damarlarda sertleşmeye sebep olduğu gösterilmiştir. Yıllarca sigara içenlerin kalp hastalığına yakalanma riski yüksektir. Sigara içmeyen, içene göre 15 yıl daha geç kalp hastası olmaktadır.

Kaderin ibretli bir cilvesi herhalde, Malboro reklamlarında, atın üzerinde sigara içen kovboy da sigaraya bağlı kanserden ölmüştür.

* Felçlerde, beyinde damar tıkanıklıklarında ve beyin kanamalarında da sigara önemli bir etken durumundadır.

* Akciğer kanserinden olan ölümlerin, yüzde 90 ilâ 95’i sigaradan oluşmaktadır. Ne zaman akciğer kanserli birini duysam, sigara içip içmediğini sorarım. Onlarca vaka içinde içmeyene rastlamadım.

* Sigara içmeyen kişi, içene oranla daha canlı, enerjik ve zindedir.

* Sigara içenlerde; ağız içi kanserleri 330 kat, dişeti kanserleri 514 kat, dil kanserleri 433 kat, bademcik kanserleri 711 kat, gırtlak kanseri ise 16 kat daha fazla görülmektedir.

* Mide ve yemek borusunda kanama, ülser ve kanser oluşumuna yol açar.

* Gözlerde katarakt ve ileri yaşlarda körlük ortaya çıkar.

* Sigara içimi, koroner arter hastalığı gelişmesinde en önemli risk faktörüdür.

* Pankreas kanseri riski artar.

* Rahim ve yumurtalıkta kısırlık, çocuk düşürme, sakat ve eksik doğum, erken menopoza girme, rahim kanseri gibi tehlikeler oluşur. Özellikle doğum kontrol hapı kullanan sigara içen kadınlarda, kalp-damar hastalıkları (kalp krizleri, damar tıkanıklıkları, tansiyon yüksekliği, beyin kanaması ve felçler gibi) tehlikesi yükselir. Ayrıca erkeklerde de spermlerin hareketlilik ve canlılığında azalma ve bozulmalar ortaya çıkar, böylelikle kısırlık riski artar.

* Cinsel istekte azalmaya sebep olmasının yanında, iktidarsızlık ve erkeklerde cinsel organda sertleşme zorluğu da sigaranın yaptığı zararlardandır.

* Kemik ve iskeletlerde kemik erimesi meydana gelir. Bu yüzden sigara tiryakilerinin kemikleri zayıftır ve kırık, çıkık gibi durumlarda sigara kullanmayanlara oranla, çok daha uzun sürede ve zor bir şekilde kaynarlar. Nikotin kemiklerin gelişimini zorlaştırır, zedelenen kemiklerin eski durumuna kavuşmasını geciktirir.

    

Sigaranın hastalık etkisi

Sigaranın organlarımızda meydana getirdiği hastalıklar pek çoktur. Sigara içenlerin yarısı, sigaraya bağlı bir hastalık sebebiyle kaybedilmektedir.

* Sigara, vücuttaki antioksidan tüketimini artırarak, bağışıklık sistemini bozar. Böylelikle hastalıklara karşı direnç zayıflar, kişi daha kolay hastalıklara yakalanır.

* Kılcal damarlar, el ve ayaklardan başlayarak, kol ve bacaklara kadar tıkanıp bu organların kesilmesine (Burger hastalığı) kadar varabilen hastalıklar oluşur.

Sigara daimi yorgunluk sebebidir

* Vücutta yorgunluk, uykusuzluk, ruhsal gerilim, stres, performans düşüklüğü, reflekslerde azalma, sigara tiryakiliğinden dolayı meydana gelir.

* Yine, sigara sebebiyle zihin faaliyetlerinde durgunluk ve yavaşlama ortaya çıkar. Hatırlama güçlüğü, sersemlik, konsantrasyon zorluğu, zihin bulanıklığı görülür. Zihinsel faaliyetler zayıflar. Çünkü sigara, damarlarda sertleşmeye yol açar ve kanın beyne, vücudun diğer bölgelerine normal bir şekilde ulaşmasını engeller.

* Sigara, zekâ üzerine de zararlı tesirler yapar. Zihinsel yeteneklerin ölçülmesi için uygulanan testlerde; sigara içenlerin içmeyenlere oranla belirgin olarak kötü performans sergiledikleri gösterilmiştir.

* Sigara tat ve koku duyularımızı da mahveder. Sigara içmek, açlık hissini artırır.

* ABD'de her yıl, tütüne bağlı yaklaşık 400 bin, alkole bağlı 100 bin ve tüm “sokakta satılan uyuşturuculara” bağlı ise 20 bin ölüm vakası ortaya çıkmaktadır.

Sigaranın diğer zararları

Sigara bütçeye de yüktür. 2004 yılında bir kişinin aylık sigara harcaması yaklaşık 100 TL, yıllık harcaması ise 1000 ila 1500 TL arasında oldu. Eğer karıkoca sigara içiyorsa bu rakam 3.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir. (Günümüzde, bir tiryaki ayda 150 ila 300 TL arası bir harcamaya sahiptir. Eşlerden her ikisi de içiyorsa yıllık 3600 ila 7200 TL. arası bir harcama söz konusudur!)

Ülkemizde tüketilen sigaraların önemli bir kısmı, döviz ödenerek ithal edilen yabancı tütünlerdir. Bu da gelişmekte olan ülkemiz için önemli bir kaynak kaybıdır. Sigarayı bırakmaya karar verdiğimizde, kazanacak çok şeyimiz vardır, ama kaybedecek hiçbir şeyimiz yoktur.

* Sigara, yangınların da önemli bir sebebidir. Sönmeyen izmaritlerden ve kibritlerden tutuşan orman yangınlarının, tüm orman yangınlarına oranı yüzde 50; şehirdeki yangınların tümüne oranı ise yüzde 45’dir.

Ayrıca, sigara paketi ve kâğıdı için her yıl ülkemizde 2 milyon ağaç kesilerek heba edilmektedir. Bu da ormanların yok olması demektir ve pek çok problemi beraberinde getirecektir.

Sigara içenler, içmeyenlere oranla ortalama olarak 6-8 yıl daha genç ölmektedirler.

PROF. DR. SEFA SAYGILI