Sirke, yemek ve salatalarımıza çeşni veren, işkembe ve paça çorbasına çok yakışan, ayrıca turşu yapımında kullanılan ekşi (asitli) bir madde, güzel bir katıktır. Tarihçesi 10 bin yıl öncesine, Mısırlılara kadar uzanır. O zamanlar, daha çok temizlik ve hijyen amacıyla kullanılan sirkenin, bugün ise keşfedilen faydaları saymakla bitmez.
Ekşimiş üzüm ve elma suyu demek olan sirkede, bol miktarda C vitaminiyle, bazı madeni tuzlar bulunur. Bu yüzden, sirkenin besin değeri yüksektir ve vücudumuza pek çok faydası vardır. Sirke ayrıca nar, vişne, bal ve hurmadan da elde edilebilir.
Sirkede yüzde 6-7 oranında asetik asit (sirke ruhu) mevcuttur. Bilhassa bu sirke asidi; iştah açan, sindirim salgılarını artırıp hazmı kolaylaştıran ve sirkeye ferahlatıcı hoş kokusunu veren maddedir.
Sirkenin yapılışı
Tabii sirke, elma veya üzüm suyunun 15 gün kadar bir kapta üstüne tülbent örtülerek bekletilmesi ve süzülmesiyle elde edilir. Böylece meyve kalıntılarından arındırılır. Hava almasına imkân vermeyen şişelere tam dolacak şekilde aktarıldıktan sonra serin, loş ve güneş ışığı almayan bir mekânda saklanır. Bu şekilde ağır ve doğal fermantasyon yoluyla elde edilen sirke sağlığımıza faydalıdır. Asetik asitle üretilen veya şarap genleriyle oynanmış bakteriler sayesinde meyvenin çabucak sirkeleştirilmesi yoluyla elde edilenlerin faydası yoktur.
Kullanıldığı yerler
Sirkenin tam bir şifa kaynağı olduğu teknoloji ve tıbbın gelişmesi ile günümüzde iyice anlaşılmıştır ve hayatımız için önem arz eden çok sayıda mineral ve vitaminleri ihtiva ettiği belirlenmiştir.
Şifa amacıyla, bir bardak suya 2 tatlı kaşığı elma sirkesi ve 1-2 tatlı kaşığı bal katarak, günde 3 defa alınması gerekirken, mümkünse fazla kilo problemi için de etkili olan elma sirkesi bu amaçla kullanılacaksa yemeklerden önce alınmalıdır.
Yine, her sabah aç karnına bir defa alırsak sağlığımızı korumada faydalı olduğu gibi, ihtiva ettiği asetik asitin yağ gelişimini engellemesiyle zayıflatıcı etki de yapacaktır.
Sirkeyi salatalarda, çorbalarda aroma vermek ve iştah açmak için de kullanabiliriz.
Sağlığımıza faydaları
Sirke asidi, normal dozlarda dahi mikrop öldürücü (dezenfektan) özelliğe sahiptir. Bu sebeple, bazı salgın hastalıklara karşı tıbbi ve ciddi bir tedbir olarak hep tavsiye edilir. %5’lik sirke, bakterilerin %99’unu, küfün %88’ini, virüslerin %80’ini öldürür.
Yine, bağışıklık sistemini güçlendirerek nezle, grip, boğaz ağrıları gibi enfeksiyonlara yakalanmayı engeller.
Sirke, sindirimi kolaylaştırır. Hazımsızlığa iyi gelir. İştahı açar. Bu sebeple, birçok yemek ve salatada, tat ve çeşni için kullanılır. Ayrıca, bağırsak gazına ve kabızlığa iyi gelir.
Sirke mide hararetini giderir. Safrayı keser. Safra rahatsızlıklarına iyi gelir ve safra akıntısını tanzim ederek düzenler.
Kalp ve sinirleri kuvvetlendirmede düzenli olarak elma sirkesi-bal karışımı alınması tavsiye edilir. Yine, bu karışım, muhtevasında olan A ve diğer vitaminlerle görmeyi keskinleştirir.
Sirke kandaki kolesterolü düşürerek kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu rol oynar, içerdiği doğal asitler ve enzimlerle kanın daha sağlıklı ve ince akmasını sağlar.
Sirke, anemiye (kansızlığa) karşı birebir olan demiri, Bp vitaminini ve folik asidi, vücudun kolayca emebileceği bir formda barındırır.
Elma sirkesi, yüksek miktarda kalsiyum, yani kemik ve dişler başta olmak üzere, insan vücudunun en temel minerallerinden birini ihtiva etmektedir. Böylece kemikleri mineral bakımından zenginleştirerek “osteoporoz”u (kemik erimesi) önler.
Kadınlarda adet ağrılarına ve anormal akıntılara karşı tesirlidir.
Sirkeyle soğuk su friksiyonları, en zararsız ateş düşürücü, keza vücuda sükûnet ve ferahlık veren bir tatbikat olur. Güneş yanığında, saf elma sirkesi serpildiğinde, hızlı bir rahatlama getirir.
Diş etlerini mikroplardan arındırır.
Egzama ve yaralara sürülürse büyük ölçüde şifa etkisi vardır. Başta damarlar, karaciğer, böbrekler olmak üzere vücudu toksinlerden (zehirli atık maddeler) arındırır, yağlı mukus kalıntılarını parçalar.
İdrar yolları enfeksiyonlarında, sindirim bozukluklarında, kramplarda, yaban arısı sokmalarında, saçta kepekte, uyku bozukluklarında, kulak çınlamasında da kullanılır.
Sirkenin hipertansiyonu düşürmede ve kan şekeri seviyesini ayarlamada da faydası vardır.
Diğer kullanım sahaları
Sirke; tencereleri ovmakta, bulaşıkları parlatmakta ve kireç tabakalarını yok etmekte kullanılır. Yine, sirkeyle durulanan saçlar parlar. Sivrisinek ısırıklarına karşı da sirke faydalıdır.
Beyin için de sirke
Son araştırmalar sirkenin beynimizi kan şekerindeki ani yükselişlerden de koruduğunu göstermiştir. İtalya’da yapılan bir çalışmada, ortalama bir öğünde sadece dört çay kaşığı sirke alınması halinde, kan şekerinin yüzde 30 düştüğü anlaşılmıştır. Sirke, sindirim sürecini ve mide boşaltım hızını yavaşlatarak kan şekerinde hızlı bir yükselme olmasını engellemektedir.
Sirke içerdiği B12 vitaminleri ve folik asit ile hafıza zayıflamasına da iyi gelmektedir.
Gerçekten sirkedeki harika özellikler bizi şaşırtmakta ve tefekküre sevk etmektedir. Sirke hoş bir katık, mükemmel bir iksirdir. Sık hastalanmaya, yorgunluğa ve bitkinliğe birebirdir. Ağzımıza tat verir, iştahımızı ve gücümüzü artırır. Peygamber Efendimizin sallallahu aleyhi vesellemin şu tavsiyeleri en ucuz ilaç sayılan sirkeyi 14 asır önceden ne güzel tarif etmektedir:
“Sirke ne güzel katıktır. Allah’ım! Sirkeyi bereketlendir. Çünkü sirke benden önceki peygamberlerin katığı idi.”
“İçinde sirke bulunan ev fakirleşmez.”
GÜLİSTAN
